ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಶೋಷಣೆ

 “ನಾನು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಜರ್ಝರಿತಳಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದೇನೆ. ಏನು ಮಾಡಿದರೂ ತಪ್ಪು ಎನ್ನುವ ಭಾವನೆ ಬಂದು ಹೋಗಿದೆ. ಆತ ನನ್ನನ್ನು ವಿಪರೀತ ಎನಿಸುವಷ್ಟು ಟೀಕಿಸುತ್ತಾನೆ, ಎಲ್ಲಾ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ಅವನೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ, ತೀರಾ ಕಂಟ್ರೋಲಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಡಾಮಿನೆಂಟ್. ಎಲ್ಲವುದಕ್ಕೂ ನಾನೇ ಸರಿ ಎನ್ನುವ ವಾದ. ನನಗೊಂದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇಲ್ಲ. ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾದದ್ದು ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ, ಸ್ನೇಹಿತರು-ಸಂಬಂಧಿಕರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದಕ್ಕೂ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆಯಬೇಕು. ಎಲ್ಲವುದಕ್ಕೂ ಏನಾದರೊಂದು ಆಕ್ಷೇಪ, ಕಿರಿಕಿರಿ. ಜೊತೆಗೆ ಸಂಶಯ ಬೇರೆ. ನನಗೇನು ಗೌರವವೇ ಬೇಡವೆ? ನಾನು ಏನು ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಇದ್ದೂ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವೆ. ಒಂಥರಾ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಭಯ. ಬಿಟ್ಟು ಬಿಡಲೂ ಭಯ. ಅಲ್ಲದೇ ಅವನು ಹೊಡೆದು ಬಡಿದು ಮಾಡಲ್ಲ ಎಂದ ಮೇಲೆ ಸ್ವಲ್ಪ ನಾನೇ ಅಡ್ಜಸ್ಟ್ ಆಗಬಹುದೇನೋ ಅನಿಸತ್ತೆ. ಆದರೂ.....“ 

ಆಕೆ ಹೇಳುತ್ತಾ ಹೋದರು. ನೋವು, ಹತಾಶೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ತನಗೇ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದೇ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಶೋಷಣೆ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಶೋಷಣೆಯಾದಾಗ ಮಾತ್ರವೇ ನಾವು ಅದನ್ನು ಶೋಷಣೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತೇವೆ. ದೇಹದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಕಲೆಗಳು ಕಥೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಶೋಷಣೆ ಮಾನಸಿಕ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯದ, ಬದುಕಿನ ಬುನಾದಿಯನ್ನೇ ಅಲುಗಾಡಿಸಿಬಿಡಬಲ್ಲದು. 

ಬಹಳ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಈ ಶೋಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಅವಮಾನಕರವಾಗಿ, ಅಗೌರವವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಪದೇಪದೇ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂಸಿಸುತ್ತಾ, ತುಚ್ಚವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ, ಶೋಷಿತನನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಾ ತನ್ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಮೆರೆಯುತ್ತಾನೆ. 

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶೋಷಿಸುವವರು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಮಾನಸಿಕ ಘಾತ, ಅಭದ್ರತೆಯ ಭಾವಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೊಳಗಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯಕರವಾದ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ, ಕೋಪ, ಅಗೌರವ, ಹೀನಾಯವಾಗಿ ಕಾಣುವುದನ್ನೇ ಅವರು ಬದುಕುವ ಮಾರ್ಗಗಳೆಂದು ಕಲಿತುಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಶೋಷಿಸುವವರಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಖಾಯಿಲೆಗಳೂ ಇರಬಹುದು. ಕಾರಣ ಏನೇ ಇದ್ದರೂ ಶೋಷಿಸುವುದು ಅಕ್ಷಮ್ಯ ಅಪರಾಧ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮನಗಾಣಬೇಕು.

ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಶೋಷಣೆ ದೈಹಿಕವಾದ ಹಿಂಸೆಯ ಹಂತಕ್ಕೂ ಹೋಗಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೈಹಿಕವಾದ ಶೋಷಣೆ ನಡೆಯುವ ಮೊದಲು ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹಿಂಸಿಸುವುದು ನಡೆದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಶೋಷಣೆಗಳೂ ದೈಹಿಕ ಹಿಂಸೆ, ಥಳಿತವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗೇ, ಶೋಷಿತರು ತಮ್ಮ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಶೋಷಣೆ ಎಂದು ಅರಿಯದೇ ಇದೊಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ.

ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಶೋಷಣೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಆಳವಾದ ಗಾಯವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿಬಿಡಬಲ್ಲದು. ನಿರಂತರವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಮೇಲಾಗುವ ದಾಳಿ, ಮಾನಸಿಕ ನೋವು, ತಿರಸ್ಕಾರ, ಹಿಂಸೆಗಳು ಯಾತನಾಮಯವಾದವು. ಅವು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆತ್ಮಸ್ಥೈರ್ಯ, ನಂಬಿಕೆ, ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯದ ಮೇಲೆ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಶೋಷಿತನಲ್ಲಿ ಕೀಳರಿಮೆ, ಭಯ, ಅಸಹಾಯಕತೆ, ಆತಂಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿ, ಒತ್ತಡ, ಖಿನ್ನತೆ ಮೊದಲಾದ ತೀವ್ರ ಮಾನಸಿಕ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗಿಬಿಡಬಹುದು. ವರ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಆತಂಕದ, ನೋವಿನ ಸ್ಥಿತಿ ಮುಂದುವರೆದರೆ  ಶೋಷಿತನ ದೈಹಿಕ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.

ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳು ತನ್ನ ನೋವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದಿರಿ. ಅವು ನಿಮ್ಮದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎನಿಸುತ್ತಿವೆಯೇ? 

ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಶೋಷಣೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ನಿಮಗೆ ಈ ಅನುಭವಗಳಾಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ:

ಇದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ಆತ್ಮಗೌರವಕ್ಕೆ ಕುಂದು ಬರುವಂತಹ ವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಆಪ್ತರು ಪದೇಪದೇ ತೋರುತ್ತಿದ್ದರೆ ನೀವು ಶೋಷಿತರಾಗಿದ್ದೀರೆಂದೇ ಅರ್ಥ.

ಕೆಲವು ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ನೋವುಗಳಷ್ಟೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಅದಿನ್ನೂ ತೀವ್ರವಾದ ಶೋಷಣೆಯ ಹಂತಕ್ಕೆ ಹೋಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಿದ್ದಾಗ ಇವನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ನೋಡಿ: